Milli Mücadele ve Lozan Müzesi
Trakya
Üniversitesi, Karaağaç Yerleşkesi, Güzel Sanatlar Fakültesi bünyesinde bulunan
Lozan Müzesinin kurulması fikri ilk defa 1996’da ortaya çıkmış ve “Lozan
Anıtı”, “Lozan Meydanı” ve “Lozan Müzesi” tanımlanmaları ile şekil kazanmıştır.
Müzenin bulunduğu yerleşke içerisinde Lozan Anıtı dikilmesi Üniversite
Senatosu’nun 27.11.1996 tarih ve 7 numaralı kararı ile alınmış ve gerekçe
olarak da “Meriç nehrinin Yunanistan tarafındaki Karaağaç bölgesini Savaş
Tazminatı olarak Cumhuriyet topraklarına katılmasının” Lozan Barış Antlaşması
ile olduğu vurgulanmıştır. Lozan Anıtı ve Meydanı 110 günde tamamlanarak 19
Temmuz 1998 günü Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından açılışı yapılmıştır.
Müzenin kurulması ile ilgili çalışmalar Kütüphane ve
Dokümantasyon Daire Başkanlığı’nca yürütülmüştür. Lozan Antlaşmasına ait kitap,
belge ve dokümanların sergilendiği “Lozan Müzesi’nin” bir odası “İnönü Vakfı”,
bir odası da “Tarihi Araştırmalar ve Dokümantasyon Merkezleri Kurma ve
Geliştirme Vakfı” tarafından bağışlanan kitap, belge ve bazı materyallerle
düzenlenmiştir. Kültür Bakanlığı’nın 28.08.2000 tarih ve 9658 sayılı yazısı ile
müze resmi kimliğine kavuşmuştur.
Kurulduktan sonra özellikle de Rektörlük birimlerinin
Karaağaç’ tan Balkan yerleşkesine taşınmasını müteakip “Karaağaç yerleşkesi
içerisinde mekân ihtiyacı dolayısıyla” müze birkaç defa yer değiştirmiştir. İlk
taşınma Mimar Kemalettin’in eseri olan bir zamanlar Edirne istasyonu olarak
hizmet veren ve günümüzde Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanlığı olarak kullanılan
binanın zemin katına olmuştur. Taşınma esnasında müzenin içeriğinde herhangi
bir değişiklik olmamış, sadece mekân değişikliği yapılmıştır.
Müze, Güzel
Sanatlar Fakültesi'nin kullanım kapasitesinin artışına bağlı olarak 2014 yılı
sonlarında bir kez daha yer değiştirmiş, Müze içerisindeki eşyalar şimdiki
Milli Mücadele ve Lozan Müzesi için tahsis edilen binaya taşınmıştır. Trakya
Üniversitesi Müzeler Yürütme Kurulu’nun Rektörlük koordinasyonunda yürüttüğü
çalışmalar sonucunda mevcut müzenin adı, 29 Ocak 2015 tarihli Senato Kararı
gereğince “Milli Mücadele ve Lozan Müzesi” olarak değiştirilmiştir. İsim
değişikliği ile birlikte güncellenen senaryoya bağlı olarak müze bilgi, belge,
materyal yönünden zenginleştirilmiş, yenilenen teshir-tanzimi ile 19 Nisan 2016
Salı günü açılışı gerçekleşmiştir. Sonuç itibariyle; 2014 yılı sonlarında
ortaya çıkan Milli Mücadele Müzesi kurma fikri, 2015 yılı başlarında “Milli
Mücadele ve Lozan Müzesi”ne dönüşmüş ve uzun süren çalışmalardan sonra 2016 yılında
yapılan açılış ile neticelenmiştir.
Müzenin
sergileme planı;
Giriş Kat: Milli
Mücadele
Koridor: Mili
Mücadele kronolojisi, Mondros Mütarekesi, Sevr Anlaşması ve Lozan haritalarının
bir arada sergilenmesi.
A Odası:
Biyografiler; Trakya'da Milli Mücadeleye katılmış, Trakya Paşaeli Müdafa'a-i
Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti'nin kuruculuğunda bulunmuş ve hizmet etmiş kişilerden
bazılarının hayat hikâyeleri ve resimlerinden oluşmaktadır. Bu kişiler
şunlardır: M. Şevket Dağdevirenzade, Kasım Yolageldili, M. Şeref Aykut, Faik
Kaltakkıran, Cafer Tayyar Eğilmez, Şevket ödül. Trakya demiryolları haritası ve
istasyonların önce Fransız daha sonra da Yunan askerlerince işgali, Trakya
Paşaeli Cemiyeti'nin kurulması ve bölgede teşkilatlanması ile ilgili bilgi,
belge ve materyaller.
B Odası: Milli
Mücadele dönemi Edirne mitingleri, Trakya Paşaeli Cemiyeti'nin ve Trakya'nın
Anadolu ve Rumeli Müdafa’a-i Hukuk Cemiyetine bağlanması, Cemiyet tarafından
vilayet idaresine el konulması, Trakya Kongreleri (Lüleburgaz ve Edirne Kongresi),
Milli Mücadele dönemi Edirne gazeteleri hakkında bilgi ve belgeler.
C Odası:
Trakya'nın işgaline karşı alınan bazı tedbirler, Trakya'nın Yunan askerlerince
işgali ve Cafer Tayyar Paşa'nın esareti, işgal dönemi Yunan mezalimi ve
protestolara dair yazışmalar, işgal dönemi hatıraları, sürgün edilenlere dair
mektup, belge ve resimler.
D Odası:
Trakya'nın kurtuluşuna giden yol; Anadolu Zaferi, Milli Mücadeleye hizmet
edenler, Trakya Milis kuvvetleri, Mustafa Kemal Paşa'nın Trakya davasının
kazanılmasına olan inancı ve katkısı, Mudanya Mütarekesi ve Trakya'nın
tahliyesi için yapılan hazırlıklar belge ve resimlerle anlatılmaktadır.
Birinci Kat:
Trakya'nın Kurtuluşu ve Lozan
Koridor: Lozan
Kronolojisi, Edirne Vilayeti haritası ve 1914 nüfus bilgileri.
F Odası:
Trakya'nın kurtuluşu; Trakya Kumandanı Refet Bele ve Edirne Valisi Şakir
Kesebir hakkında bilgi, Trakya jandarma teşkilatı, mülki görevlileri ve
Trakya'nın Türklere devir teslimi ve özel olarak da Edirne'nin kurtuluş günü
24-25 Kasım 1922'de yaşananlara dair bilgi, belge ve resimler.
G Odası: Lozan
Konferansı ve Barış Antlaşması; Lozan delegasyonu ve görevlileri resimleri,
Lozan Heyetine verilen Talimatname ve yetki belgeleri, Konferans binası ve
salonlarına ait resimler, imza belgeleri, heyet ile Ankara arasındaki
yazışmalardan örnekler, Antlaşmaya göre Trakya sınırı ve askerden arındırılan
yerlerle ilgili hükümler ve haritalar yer almaktadır.
H Odası: Lozan
Konferansına ait resimler, karikatürler, Lozan Barış Antlaşması Karaağaç
Protokolü, Demiryolu ulaşımı ve Karaağaç istasyonunun kullanımı ve Karaağaç'ın
15 Eylül 1923'te Türklere devir teslimine dair belge ve resimler.
Milli Mücadele ve Lozan Müzesi Trakya Üniversitesi’ne bağlı olarak ziyaretçilere ev sahipliği yapmaktadır.
Adres :
Tarihi İstasyon Binası, Karaağaç Mahallesi, İstasyon Caddesi, No: 1
Telefon :
(0284) 236 27 85
E Mail :
millimucvelozanmuzesi.trakya.edu.tr
Ziyaret Günleri : Pazartesi
Hariç Diğer Günler Ziyarete Açıktır.
Ziyaret Saatleri :
Yaz - Kış: 09.00-17.00
Ücret :
Ücretsiz
MüzeKart :
Geçersiz