Türk İslam Eserleri Müzesi

Edirne’de ilk müze, Mustafa Kemal’in emriyle 1925 yılında Selimiye Külliyesi’nin bir parçası olan Dar-ül Hadis Medresesi’nde, Dr. Rıfat Osman, Arif Dağdeviren ve Necmi İğe tarafından kurulmuştur. Kurulan müzeye Arkeoloji müzesi denilmiş olup müzede değerli etnografik eserler ve mezar taşları da yer almaktaydı. Daha sonra bu müzenin ihtiyacı karşılayamaması üzerine ikinci bir müzeye gerek duyulmuştur. Etnografya adı altında ikinci bir bölüm yine Selimiye Külliyesi’ne dahil olan Dar-ül Kurra Medresesi’nde, Edirne’nin kuruluşunun on üçüncü yılında, 25 Kasım 1936’da açılmıştır. Bu müzeye Milli Eğitim Bakanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü maddi katkıda bulunmuş, Ankara Etnografya Müzesi ve Topkapı Sarayı Müzesi’nden bazı değerli eserlerle müze takviye edilmiştir. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Edirne Müzeleri’ndeki eserlerin birçoğu müzelere geri verilmiş, elde kalanlar yalnızca Dar-ül Hadis Medresesi’nde sergilenmiştir. Bununla birlikte satın alma, bağış ve kazılardan gelen eserlerle müzedeki eserlerin sayısı artmış ve Edirne’de yeni bir müzeye ihtiyaç duyulmuştur. Y. Mimar İhsan Kıygı’nın projesini yaptığı yeni müze binası, 13 Haziran 1971 yılında “Arkeoloji ve Etnografya Müzesi” adıyla hizmete açılmıştır. Dar-ül Hadis Medresesi’ndeki müzeye de “Türk İslam Eserleri Müzesi” adı verilmiştir.

Selimiye Camii’nin güney doğusunda, 1925 yılından bu yana müze olarak kullanılan medrese; ana dershane odası, öğrenci odaları ve revaklı avludan oluşur. Anıt ağaç niteliğindeki porsuk ağacının bulunduğu avluda 15. yüzyıla ait mezar taşları ile az sayıda örneği kalan yeniçeri mezar taşları sergilenmektedir. Osmanlı Dönemi yapılarından kalan kitabeler, Osmanlı su kültürünü yansıtan bölümü ile Balkan Harbi’nde kullanılan yemek arabaları, top ve gülleler de bahçede teşhir edilmektedir. Ayrıca avluda ziyaretçiler için dinlenme bölümü de bulunmaktadır.

Müzeye ziyaret, Mimar Sinan’a saygı odasıyla başlar. Mimar Sinan’ın heykelinin bulunduğu bu odada, Selimiye Cami Elyazmaları Kütüphanesi’nin onarımı esnasında alınan Kâbe tasvirli duvar resmi, kalem işi ve alçı bezeme örnekleri sergilenmektedir.

Hat Eserleri Odası Hat sanatının gelişmesine çok önemli katkılar sağlayan Osmanlı Medeniyeti bu alanda her bakımdan zengin eserler vermiştir. Sergilenen eserler arasında taşa, ahşaba, cama, deri ve kâğıda uygulanmış çeşitli üslup ve devirlere ait hat örnekleri bulunmaktadır. Bu levhaların en eskisi ünlü hattat, Şeyh Hamdullah’a aittir. Ayrıca çeşitli yazı aletlerinden oluşan yazı takımları da sergilenmektedir.

Kesici-Delici Silah Odası’nda 18 ve 19. yüzyıla ait kılıçlar, yatağanlar, kamalar, gürzler, şeşperler, teberler ve Edirnekari yaylar sergilenmektedir. Silah Odası 2’de 17 ve 18. yy’a ait kıymetli taşlarla bezenmiş çakmaklı tüfekler, mercan kakmalı, altın ve gümüş kaplamalı çakmaklı tabancalar sergilenmektedir. Gazâ Odası’nda Balkan Harbi’nde Edirne Müdafii olan Şükrü Paşa’nın fotoğrafı, Edirne’nin kurtuluşunu simgeleyen 174. Alayın kullandığı kanlı sancak, nişan ve madalyalardan seçilmiş örnekler yer almaktadır.

Cam-Deri Eşyalar Odası’nda Cam, kristal ve billurdan yapılmış sürahi, çeşm-i bülbül, vazo, gülabdan, lamba, şamdan, fener ve kandil örnekleri yer almaktadır. Bunların yanı sıra Sürre Alayı emininin kullandığı çanta, heybe ve silahlıklardan ibaret deri eserler de sergide yer almaktadır. Ahşap Eserler Mimariye ait ahşap süsleme örnekleri, gündelik hayatta kullanılan ahşap eşya ve aletler, geçme tekniğiyle yapılmış şamdan altlığı ile rub’u tahtaları bu odada yer almaktadır. Karanfilden yapılmış kahve takımı ve karanfil giydirilmiş zemzemlikler dikkat çekici eserlerdir. Çini Odası’ndaki eserler çoğunlukla Edirne Sarayı ve Şahmelek Paşa Camii ve Selimiye Camii çinilerinden oluşmaktadır. 15, 16 ve 17. yüzyıllara ait Kütahya ve İznik çini örnekleri yer almaktadır. Bunların yanı sıra saray kazılarıyla elde edilen seramik tabaklar da bulunmaktadır. Saray-ı Cedit Odası’nda Edirne Yeni Sarayı’na ait, kazılardan çıkan 17. Yüzyıl duvar çinileri, seramik tabaklar ve saraya ait gravürler bu odada sergilenmektedir. Kıyafet Odası’nda Balkanlara özgü kadın kıyafetleriyle takılar sergilenmektedir. Sünnet Odası’nda Türk geleneğinde önemli bir yere sahip sünnet töreni canlandırılmıştır. Bindallı bohçaların bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş atlas işlemeli yatak takımı, mankenler üzerindeki kıyafetler ve takılar ile kilimler sergilenmektedir. Dokumacı Odası Pamuk, yün veya ipeğin kumaşa dönüştürülmesinde kullanılan aletlerin bulunmakla birlikte, Edirneli Yaveroğlu ailesinin müzeye bağışı olan Trakya’daki en eski dokuma tezgâhı sergilenmektedir.

Saraç ve Ayakkabıcı Odası’nda Ayakkabıcı ve saraçiye tezgâhı, aletleri ve örnekleri ihtiva etmektedir. Günümüze yalnızca adı kalmış Saraçlar Caddesi’nden bir saraç dükkânı canlandırılmıştır. Zamanında Kavaflar Çarşısı’nın dua kubbesinde asılı olan büyük ayakkabı kalıbı da burada görülmektedir. Mutfak Eşyaları Odası’nda Matbah-ı Âmire mutfak eşyalarından mangallar, tencereler, semaver, fenerler ve kahve takımları sergilenmektedir. Kırkpınar Odası, Kırkpınar’da başpehlivanlık unvanı almış ünlü güreşçilerin fotoğrafları, Kırkpınar Ağası mankeni ve iki pehlivanın peşrev tuttuğu Kırkpınar hologramı ile ilgi çeken düzenlemeye sahiptir. Galerilerde çeşitli binalara ait kitabeler, 19. yüzyıl sonuna ait Edirne evlerinin ahşap tavan göbekleri yer alırken, fener örnekleri, Beyazıt Külliyesi kündekari kapı kanatları, 18. yüzyıla ait tören kalkanları, kılıçlar, mızraklar ve döküm şamdanlar revaklarda sergilenmektedir.

Tekke Eşyaları Odası’nda Tekke ve zaviyelerin kapatılmasıyla halkevlerine verilen çeşitli eşyalar sergilenmektedir. Duvarlarda çeşitli tekkelerden gelen elyazması levhalar bulunmaktadır. Cam ve niş vitrinlerde, Edirne Muradiye Mevlevihane’sinin fotoğrafları, son şeyhi Ahmet Selahattin Efendi’nin seccadesi, pazarcı maşası, Mevlevi sikkesi, kudümler, çalpareler, ney, rebab, keşkül, şifa tasları, teberler, zincirli topuzlar, 15 ve 19. yüzyıllara ait el yazması Kur’an-ı Kerimler, dua kitapları yer almaktadır. Mihrap önünde Edirne Eski Cami’nin seccadesi ile mihrabın iki yanında Sultan II. Beyazıt Külliyesi’nin mumhanesinde yapılan mumlar bulunmaktadır.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Edirne Türk-İslam Eserleri Müzesi, 2022 yılında 33.651 ziyaretçiye ev sahipliği yapmıştır.

Adres                    : Meydan Mahallesi, Taş Odalar Sokak, No:4.

Telefon                 : (0284) 225 16 25

E Mail                   : edirnemuzesi@ktb.gov.tr

Ziyaret Günleri     : Haftanın 7 Günü Ziyarete Açıktır.

Ziyaret Saatleri     : Yaz (1 Nisan- 30 Eylül) 09.00-19.00

                              : Kış (1 Ekim- 31 Mart) 09.00-17.30

Ücret                     : Ücretli (18 yaş altı ve 65 yaş üstü ücretsiz)

MüzeKart             : Geçerli.